Gimme Shelter: Scorsese’nin Kullanmaya Bayıldığı Şarkı

Taxi Driver, Ragging Bull, Goodfellas, Casino, The Departed ve daha fazlası… Martin Scorsese deyince akla gelen filmleri saymaya kalksak muhtemelen listenin sonu gelmeyecektir. Genellikle suç draması türünde eserler veren yönetmen, mafya içi ilişkileri kendine has bir üslupla ele alırken, filmlerinde kullandığı müziklerle izleyiciye ayrı bir haz yaşatmayı başarıyor. Bu yazıda yönetmenin üç farklı filmde birden kullandığı bir parçadan, Gimme Shelter‘dan bahsedeceğim. Devam ederken parçayı dinlemenizi tavsiye ederim.

🎵 The Rolling Stones – Gimme Shelter

Şarkı, Rolling Stones‘un 1969 senesinde çıkan Let It Bleed albümünde yer alıyor olup, şarkı sözleri incelendiğinde fark edilecek tema savaş karşıtlığıdır. Dönemin özellikleri ele alındığında da Gimme Shelter bir Vietnam Savaşı eleştirisidir. “War… children… it’s just a shot away” der şarkıda, yani “Savaş… Çocuklar… Sadece bir mermi ötede”. Bu nakaratta verilmek istenen mesaj, tehlikenin çok çok yakında olduğudur. Zaten şarkının ismi de Türkçede “bana sığınacak bir yer ver” manasına gelir.

Şarkıyı bir şiir olarak ele alırsak, şiir kişisinin güvende olma kaygısı barizdir. Parça, bütünüyle bireyin kendini savaştan, savaşın yıkıcılığından korumaya çalışmasını anlatır. Şarkı içerisinde kullanılan ifadeler hep tehdit eden, şiddet içeren ifadelerdir. Tecavüz, cinayet, fırtına, sel… Bunlara ek olarak parçada yolunu kaybetmiş kırmızı bir boğadan bahsedilir. Kırmızı renkten hoşlanmayan boğanın kendinin bile kırmızı renkte olması, savaşı çıkaranların kendi kendini yok edebileceğine bir göndermedir belki de. Tüm bu imgeler, savaşın çağrıştırdığı şiddet sahneleridir, şiir kişisi tüm bunlar karşısında yitip gideceğinden korkar.

Gimme Shelter Şarkısının Kullanıldığı Filmler

Gimme Shelter parçası Martin Scorsese tarafından üç farklı filmde kullanılmıştır: Goodfellas (1990), Casino (1995) ve The Departed (2006). İlk iki filmde şarkı filmin ortasına yakın bir yere konumlandırılırken üçüncü filmde en başta yer alır.

1. Goodfellas (Sıkı Dostlar) – 1990

Nicolas Pileggi’nin Wiseguy adlı romanından uyarlanan filmde Henry Hill (Ray Liotta) adlı bir suçluya odaklanır. Goodfellas, Hill’in ağzından anlatılır ve şu ifadeyle başlar: “Bana göre gangster olmak Amerikan başkanı olmaktan daha iyiydi o zamanlar”. Çocukluğunda sokakta gördüğü sert adamlar Henry’yi öyle etkilemiştir ki Henry yeraltı dünyasının içine atar kendini. Bu aslında bir nevi yükseliştir Henry için. Cebine para giriyor, sokakta saygı görüyordur. Mafya içerisinde sağlam dostluklar da edinmiştir.

Filmin ortasına gelinince planların tıkır tıkır işlediği görülür. Tam o anda girer Gimme Shelter. İzleyiciye, “Bak şimdi bir şeyler ters gidecek” demek ister Scorsese. Parçanın çalmasının ardından film ilerledikçe, seyircinin empati kurması istenen karakterin tam anlamıyla şarkıdaki şiir kişisi gibi “sığınacak bir yer aradığını” görürüz. Goodfellas özelinde Henry’nin hem mafya içinden hem polis kanadından köşeye sıkışması verilir izleyiciye.

2. Casino – 1995

Yine Goodfellas gibi Nicolas Pileggi’ye ait bir romandan uyarlanan Casino filmi, yapı olarak Goodfellas’ın beş yıl sonra çekilmiş hali gibi olup bu kez mafya ilişkilerinin yanına bir de Vegas’taki kumarhane ortamını ekler. Burada at yarışlarından iyi para kazanan bir bahis uzmanı olan ve Robert de Niro tarafından canlandırılan Sam başkarakterdir. Karakterin mafya tarafından keşfedilmesi, kumarhanenin başına geçirilmesi ve Sam’in çocukluk arkadaşı Nicky’nin (Joe Pesci) Vegas’a yerleşmesi ile macera başlar.

Bu hikâyede köşeye sıkışan Sam’dir. Çünkü Nicky hikâyenin başlarında Sam’in yönettiği Casino’nun güvenliğiyle meşgulken sonradan Vegas’taki her şeye sahip olmaya çalışacak ve işleri zora sokacaktır. Gimme Shelter bu filmde Nicky tarafından gerçekleştirilen infazlar ekranda gözükürken çalar. İşler kızışmıştır artık ve Nicky işleri hem kendisi hem çocukluk arkadaşı hem de bütün mafya örgütü için zorlaştırmıştır.

3. The Departed (Köstebek) – 2006

Martin Scorsese‘a En İyi Yönetmen dalında Oscar ödülünü kazandıran The Departed filminde ise parçayı filmde iki kez duyarız; biri polisler öbürü suçlular tarafından yönlendirilen iki muhbirin hikâyesini anlatan Scorsese, Gimme Shelter’ı filmin başına koyar. Filmin açılış sahnesinde, küçük bir çocuk (Colin Sullivan) , mafya babası Frank Costello’yla tanışır. Çocuk, ileride Costello için polis teşkilatına sızacak ve muhbirlik yapacaktır. Görüldüğü üzere Scorsese şarkıyı bir felaketi haber vermek için kullanırken bu kez filmin ortasını beklemez. Zira suçluların polis teşkilatına sızması felaketin ta kendisidir. Polislerin suçlular arasına muhbirler yerleştirmesi bu felaketi durdurmakta yetersiz kalacaktır. Bununla birlikte, bu filmde izleyicinin empati kurması istenen karakter, Colin Sullivan değil, suçlular arasına yerleştirilen genç polis olan Billy Costigan’dır.

Diğer filmlerde işlerin iyi gidip sonradan sarpa sardığından bahsetmiştik. Bu filmde bunu, en azından Billy için, görmüyoruz. Çünkü seyircinin kendini özdeşleştirdiği karakter, suçluların arasından polis teşkilatına bilgi sızdırmaya çalışarak aylarını harcar ancak bir türlü organize suç örgütünü yakalayamaz. Bu durum, Gimme Shelter şarkısının film içindeki fonksiyonunu haklı çıkarır. Alçılı koluyla mafya babasının karşısına çıkan Billy’nin kolu dinleme cihazı olduğu sanılarak bir daha kırılır ilk olarak. Bunun dışında altında çalıştığı tetikçiyle birçok işe giden Billy, bir gizli polis olmasına rağmen adam öldürmeye ve kurtarması gereken insanların ölümünü izlemeye zorlanır. Tüm bu olaylar karşısında büyük bir psikolojik savaş vermektedir.

Yani şarkıda dediği gibi Billy film boyunca sığınacak bir alan aranmaktadır. Çünkü Billy için felaket, filmin en başından en sonuna kadar sürer. Bu yüzden şarkı, diğer iki filmin aksine, The Departed’da en başta kullanılmıştır diye düşünüyorum.

Bununla birlikte yine filmin ortalarına doğru parçayı bir kez daha duyarız. Bu da yine bir uyarıdır seyirci için. Mafyanın yavaş yavaş çökmeye başlayacağını işareti olarak Gimme Shelter’ı duyarız. Bu durumda filmin iki katmanı vardır: Billy’nin bir muhbir olarak tümden çökmüş hayatı ve tıpkı diğer filmlerde olduğu gibi mafyanın yükseldikten sonraki düşüşü.

Toparlamak gerekirse Rolling Stones, 1969 yılında yaptığı bir şarkıyla sinema sektörünün en büyük yönetmenlerinden biri olan Martin Scorsese‘nin hikâye anlatımına yön vermekle kalmamış, daha birçok farklı yapımda da kendine yer bulmuştur. Bu yapımları tek tek saymaya gerek yok elbette. Parçanın büyüklüğü, alt metni ve elli yılı aşkın süredir dinleyicilerini aynı ölçüde büyüleyebiliyor olması takdire şayan gerçekten. Umarım zaman bize, Gimme Shelter gibi klasik bir soundtrack daha kazandırır.

Daha fazlası için sitemize ve yine kültür sanat, fikir ve edebiyat ile alakalı paylaşım ve tartışmaların yapıldığı forumumuza mutlaka göz atın.