Anımsamak Kelimesi Yanlıştır

Türkçeyi fakirleştirmek için uydurulan kelimelerden biri de anımsamak kelimesidir ki bu kelimeyi kullananların ne konuştuklarından haberlerinin olmadığını söylemek yanlış olmaz.

Evvela anımsamak, anımsatmak ve gelebilecek diğer ekler ile, kullanımı yanlış olan bu kelimenin köküne bakalım.

Anımsamak Ne Demektir?

an (fiil, anmak)
an-im = anım (isim, bir şeyin anılması)
an-im-sa = anımsa (fiil, bir şeyi anmak)
an-im-sat = anımsat (fiil, bir şeyin anılmasını sağlamak)

Buradaki kelimeyi zihin manasına gelen ve isim olan an kelimesinden ayırmalıyız. Çünkü -im eki isme değil, fiile gelir; bu ek fiili isme çevirerek bir mana kazandırır. Mesela bilmekten bilim, bir şeyin bilinmesi demektir.

Görüldüğü üzere müthiş bir kargaşa mevcuttur. Evvela fiil olan kelimeyi isme, daha sonra tekrar fiile çevirmek suretiyle kullanılmaktadır. Bu harf israfıdır. Daha fenası ise bu uyduruk kelimenin kendisiyle hiçbir alakası bulunmayan hatır veya hatırlamak kelimesinin yerine kullanılmasıdır.

Şöyle ki hatır, tamamen zihinle, daha doğrusu içsel hislerle alakalıdır. Bir şeyi hatırlamak ile onu anmak bambaşka şeylerdir. Bu halde anı kelimesi de yanlıştır. Yazı kelimesindeki misal ile anı, anılan şey demektir. Anı yazılmaz, hatıra yazılır. Hatıra anlatılıyorsa anı olur. Lakin hep hatıradır.

Türkçenin zenginliği, kelime sayısı ile değil, ifade şeklinin bolluğu iledir. Genel yapısı ile eklemeli bir lisandır. Fethettiği kelimeleri de bu şekilde çeşitlendirebilir. Öyle ki Türkçe, bu kelimeleri kendi hamurunda yoğurur ve zenginleştirir. Mesela hatır kelimesine -la ekini getirdiğinde olduğu gibi.

Hatır Kelimesi ile Kullanılan Deyimler

Bir kelimenin ne kadar Türkçe olduğu, o kelime ile kullanılan deyimlerle belirlenir. Zira o zaman artık sadece ağza değil, gönle de girmiş ve Türkçenin hamuruyla yoğrulmuş demektir. İşte TDK lügatindeki hatır deyimleri:

Bunlara hatır belasına, hatır senedi, istifsarıhatır, komşu hatırı gibi birleşik kelimeleri de eklemek lazımdır. Buna karşı anımsamak veya anımsatmak kelimesi ile bir tane bile deyim gösteremezsiniz. Bu halde hangisi hakiki Türkçedir? Asırlarca bizimle yaşayan kelime mi, yoksa eskisi artık kullanılmasın diye uydurulan mı?

Sırf Arapçadır diye, bin yıldır bizimle yaşayan ve Türkleşen hatır kelimesini kovmak, fethedilen toprakları geri vermek ile aynı mahiyettedir. Bunları daima hatırlamalı ve bizi topla tüfekle değil, milli hafıza unutturarak yok eden kelimelerden kurtulmalıyız.

Daha fazlası için sitemize ve yine kültür sanat, fikir ve edebiyat ile alakalı paylaşım ve tartışmaların yapıldığı forumumuza, hususi olarak Lisaniyat alanına mutlaka göz atın.