Cevapla
Kullanıcı avatarı
#1 ·
Mesajlar: 1727
Kayıt: 11 Haz 2020, 16.22
Ad Soyad: Halil ESEN
Cinsiyet: Bay
Konum: Bursa
Profil: Doğrulandı
X (namıdiğer Twitter): halilsncom
Beğendi : 810
Beğenildi : 773
Bu başlıkta kurduğumuz bu Anti Sürrealist akımın edebi eserlerdeki vasfını veya kullanım şeklini tartışmağa açmaktayım. Edebiyatın kaynağı kelime olduğundan, ilkin onunla başlayalım:

Eskimiş değil, unutulmuş kelimeler...

Hiç şüphesiz ki lisan ve onun kelimeleri tarihi bir şuur saklar. Dolayısıyla lisan, hafızadır. "O olmadan kör oluruz." Ne yazık ki tarihimizde zamanın iktidarlarının da desteğiyle eskiye ait her şeyin unutulması için kalıcı sonuçları bulunan çalışmalar yapıldı.

Eskiyi okuyamayalım diye alfabe değiştirildi; okunsa bile anlaşılmaması için kelimeler değiştirildi. İş o hale geldi ki bırakın tarihi, cumhuriyetimin kurucusu rahmetli Atatürk dahi anlaşılmaz bir hale geldi. Hep derim: 200 kelimeyi zor konuşan bir nesil 20 - 30 bin kelimeyle düşünüp konuşabilen Atatürk'ü nasıl anlayabilir?

Bu sebeple bizler eskimiş gibi görünen ama aslında probleminin kaynağında unutulmuşluk bulunan kelimeleri uykusundan uyandırmalıyız. Bunu yaparken şimdinin büsbütün anlayamayacağı bir üslup kastedilmemektedir. Zira o vakit Anti Sürrealizm hiçbir işe yaramayacaktır. Bu kelimeleri göze batacak şekilde sağındaki ve solundakilerden münezzeh bir şekilde de olmamalı. Öyle kullanılmalıdır ki hem bir bütünün vazgeçilmez bir parçası olsun, hem anlamağa mecbur kalınsın.

Mükemmel bir misal: "Melali anlamayan nesle aşina değiliz."

Ahmet Haşim'in aradığı ahenk...

Kendisine bir tepki olarak ortaya çıktığımız Sürrealizm ve sürrealist eserleri incelediğimizde umumi olarak onların lisanı bir araç olarak kullandığı bu sebeple üslupta bir bayağılığa doğru gidildiğini görürsünüz.

Onlar için mühim olan nasıl yazıldığı değil, ne yazıldığıdır. Dahası bu bapta kelimelerin dimağlardaki veya halk arasındaki, günlük konuşma adiliğinde ifade edildiği görülür. Lakin sanat eseri babında baktığımızda bize miras kalan edebi tecrübeye bir yerde hakaret kabul edilebilir. Elbette istisnalar olduğu kabul edilebilir.

Lakin şiir dediğimiz şey, bir konuşma veya okunup dinlenecek bir metin değildir. Eğer o konuşma tonuyla veya seslendirirken çıkabilecek bir tonlamanın verdiği ahenk ile yazılırsa okuyan kimse onu o tonla veya melodi ile okumazsa ki genel olarak okumaz, o vakit üslubun hiçbir kıymeti kalmayacaktır. Bunu diğer edebi türler için de söyleyebiliriz: Misal bir hikaye konferans yapıyormuş veya sohbet ediyormuş gibi değil, okunacakmış gibi yazılmalıdır.

Burada işin püf noktası sadece kelimelerin, hecelerin ve harflerin kendi seslerine, barındırdıkları ahenge odaklanmaktır. Şayet onlar doğru kullanılabilirse belki Ahmet Haşim'in hayal ettiği ahenk ortaya çıkar. O ahenk ki dimağlarda durmadan yankılanır.

Belki burada Ahmet Haşim'den ayrılıyoruz. Zira şiir sadece söz değil, aynı zamanda bir yazıdır. Dolayısıyla şiir, yazıya ve ondan da öte ona has bir üslupla, musikiye yakın ama bunu insanın değil, kelimelerin sesiyle yapan bir eserdir.

Çünkü o vakit insan senin cılızlığını değil, kelimelerin kudretini ve dahi iradesini kullanabilmiş olacağız. Dahası bu tabiidir ki daha payidar kalacaktır. Bu sadece şiir üslubu için değil, nesir de de geçerlidir. Elbette nesrin kıymetini aynı zamanda onun iyi yazı olması belirler; onun için Peyami Safa Bey'in İyi Yazı Kötü Yazı makalesi bizim için bir rehber olmalıdır.

Didaktik, lirik vs. vs...

Bir şey doğru anlaşılmalıdır ki tüm bu gayeler tek tip veya aynı mahiyete sahip şiirler meydana gelmesi için değildir. Yapılmak istenen edebi bir kıymet bulmak ve onu her bir sanatçının zihniyle zenginleştirmektir.

Yine misal olarak şiiri esas aldığımızda bu Divan şiiri gibi ağır da olmayacaktır, günümüzün eline kalem alan herkes tarafından yazabileceği kadar basit de olmayacaktır.

Diğer bir mevzu da üsluptaki sınır. Böyle bir şey yoktur, olmamalıdır.
Forumda başlıklara cevap yazabilmek için kayıtlı ve giriş yapmış olmalısınız.
Cevapla
Paylaş:

  • Benzer Konular

Beldemize daha yakın olmak ve daha gelişmiş bir tecrübe için uygulamamızı kurun; herhangi bir uygulamadan çok daha hafif ve güvenli. Şimdi değilYükle