Necip Fazıl, Nazım Hikmet, Ahmet Kutsi ve Eski Bir Gazete Küpürü

acimatriyarka

Gazetenin tarihi yok fakat Necip Fazıl oldukça genç olduğuna, yazıda latin harfleri kullanıldığına ve kişilerin soyadları geçmediğine göre 1928-1934 tarihleri arasında olmalı. Necip Fazıl, burada modern sanat, Ahmet Kutsi ve Nazım Hikmet hakkında fikirlerini söylemekte.

Resim

"Edebiyatımız ne halde?

Necip Fazıl sağ gözünü beş altı kere kırpıştırdı:

— En beğendiğim şair Ahmet Kutsi. Listende ismi yok, Alay köşkü sicillinde de yok. Geçen sene Peyami Safanın idare ettiği (Cumhuriyet) edebi sahifesinde bir kaç şiirini neşretmiştik. Aldırış eden olmadı.
Her tenin hususi bir kokosu, her yüzün bir ifadesi olduğu gibi onun şiirinde de kendisine ait bir meşrep var. Ben modern sanatkârda aradığım vasıfları onda buluyorum.
— Sanatte modernizmi nasıl anlıyorsunuz?
— Her halde Nazım Hikmetin anladığı gibi değil..
— Ya izah ediniz...
— Modern san'at klasik ve müsbet şiirin geçtiği yoldan geçen, "eski"yi cesedinden atarak bir ruh halinde süzen, onu, arkasında bırakan ve eski unsurlarla yeni bir terkip yapan bir telâkkidir. Yoksa "eski"nin saçını yüzünü tırmalamak, o ne yaptı ise aksini yapmak, ne yapacağını bilmemek, hücum ettiği şeye tabi bir aksülamel mahiyetinde kalmaktır. Bu o kadar budala bir gayrettir ki gayesi şiiri ve san'atı inkara gittiği halde tashihe ve tesbite gittiğini zanneder. Nitekim bu gün Fransada her mektebi içine almış geniş ve insani bir neoklâsisizm tarlalara hücum eden sular halinde bedbaht dadaların kâat kayıklardan ibaret sefil tabutlarını yüzdürüyor.
— Peki Nazım Hikmeti nasıl buluyorsunuz?
— Şahsı sempatik...
— Şair Nazım Hikmeti soruyorum..
— Şiiri bir metelik etmez. Nazım yazık ki bir terakki merhalesidir.İki büyük şehir arasındaki konak yer-leri gibi hamlesinin ilk istihalesinde kalmış, kurumuş, bir adım ilerlemek suplesini kaybetmiş bir merhale.
Onunla konuştuk. O beni bıraktığı yerde farzediyor, ben onu geçtiğim yerde görüyorum. Nazım zannediyor ki "modernizm" demek vezinsiz, kafiyesiz paramparça, lime lime şekli, regli ritmi inkar eden ve isyanı nihayet satha, kalıba varan bir harekettir. Zannediyor ki içten gelen ahengi attığı naralarla boğabilir, geniş ve ebedi şeeniyeti bir mürabbaın dört dıl'ı içinden seyredebilir. Nazımın şiirindeki dünya, eşya ve mesafeleri mahdut gökleri basık bir tavan gibi saçlarımıza değen havasız bir mikaptır. Fazla olarak dogmatiktir. Sanatta "dogm" ve "tez" çoktan iflas etti. Günümüzün bütün inceliği, yer yüzünde "meçhul" olmadığı kadar "mâlum" olmadığını da sezmesidir.

(Devamı ikinci sahifede)"

1. Not: Alıntıda imlâya dokunmadım.

2. Not: Yazıda geçen bazı eski kelimeler ve anlamları,

mikap: küp
mahdut: sınırlanmış
şeeniyet (şeniyet): gerçeklik
mürabba (murabba): kare, dördül; dört şeyden oluşan, dörtlü; dört dizeli bentlerden oluşan divan edebiyatı şiiri
dıl': kenar
satıh: yüzey
merhale: basamak, derece
istihale: başkalaşım
terakki: ilerleme
aksülamel: tepki, reaksiyon
müsbet (müspet): pozitif
*suple, bu kelimeyi bulamadım.

Düzenleme: Suples, Fransızcada "esneklik" anlamına geliyor. Başrahip'e teşekkürler.

halilesen

Daha evvel okumamıştım. Necip Fazıl'a katılmamak imkanı yok. Nazım Hikmet hakkındaki düşüncelerimi neredeyse aynen ifade etmiş. Bu kıymetli paylaşım için çok teşekkürler.

Suple, zannedersem temel gibi bir manaya geliyor. Arattığımda tabakların konulduğu altlık olduğunu gördüm. Bu sebeple temel ve benzeri manalarda da kullanılıyor olabilir.

Atahan

düşüncelerine katılmasam da çok güzel bir eleştiri yapmış. Bu kadar büyük yazarların birbirleri hakkında ki düşüncelerini okumak herzaman ilgimi çekmiştir katılsam da katılmasam da. paylaştığınız için teşekkür ederim

Başrahip

Suple değil suplestir o, Fransızca'dan gelir. Esneklik manasına gelir. Zaten akışta,

"... bir adım bile ilerlemek esnekliğini kaybetmiş bir merhale."

küntagsu

Elbette ki bu forumun değerli üyeleri yazacağım bilgilerden haberdardırlar. Necip Fazıl, 1904, Nazım Hikmet 1902 doğumlu. İki şair de yurt dışını görmüşler, biri ( Nazım Hikmet) o zamanki genelkurmay başkanının da yönlendirmesiyle Türk ordusunu isyan suçundan (sanırım 1937) hapse atılmış, ardından 1950'de af yoluyla çıktığı hapisten Sabahattin Ali'nin 1949'da öldürüldüğü gibi askere alınarak öldürülme korkusuyla yurt dışına kaçmıştır. Ömrü boyunca yurt özlemi içinde başka ülkelerde yaşamış, belki de hayatının her anını şiire dökmüştür. Kuvayı Milliye destanını yurdunun hapishanesinde yazmıştır ve o destanın eşi -varsa ben okumadım- yoktur. Diğer şiirleri içinde sevdadan kavgaya çok etkili ve yetenek ürünü şiirleri vardır. Rahmetli Alpaslan Türkeş de "Davet" şiirinden dizeleri kamuoyu önünde okumuştur.
Necip Fazıl, hece ölçülü bireysel ve İslami tema ağırlıklı şiirleriyle saf şiirin şiirimizdeki üç beş isminden biridir. Şiirlerini hayranlıkla okurum. Ama iki şairimizin de bütün şiirlerini halen okumamış olmanın utancını yaşamıyor değilim. Ahmet Kutsi Tecer az şiir yazmıştır, o dönem için de olsa en büyük şair görülmesi ve Nazım Hikmet'in küçümsenmesi şahsidir, özneldir. Bence o dönem için en büyük şairimiz Faruk Nafiz Çamlıbel'dir. Onun "Şair" şiirinin okunması bile yeterlidir. "Şair Dostlarım" şiirinde belirttiğim gibi her şair şiir bahçemizin bir çiçeğidir ve bazı şairlerimizi küçülterek başka şairlerimizi büyütemeyiz. Bırakalım şairler kendi şiirleriyle büyüsünler.

cilginsakaoglu

Necip fazıl gibilerin sorunu bence bu, eleştirmek nedir bilmiyorlar. Yani birinin şiirine şiir bile değildir demek eleştiri olamaz. Küstahlık denir buna. Bu forumda herhangi biri birinin yazdığı şiire bu paramparça, bir şeye benzemiyor dediği anda olabilecekleri düşünelim. Bu yüzden ben Nazım Hikmet hakkında söylediklerini pek kaale alamıyorum. Çünkü bu bir eleştiri değil, sanatçı kişiliğine hakarettir bir başkasının. "Kendisi farklı bir şeyler deniyor, katıldığımı söyleyemem" denebilir. Falih Rıfkı atay'ın röportajlarını okursanız aynısını yakup kadri'de de görürsünüz. Kendini hükümete yaslayanlar böyle bol keseden "bu şiir değil, bu sanat değil" diye atıp tutmuşlar. Oysa bugün Nazım hikmet'in o paramparça denilen, şiir bile değil denilen üslubu Türk şiirinde bir dönüm noktası sayılıyor. Üstelik Nazım hikmete bu yakıştırmaları yapanlar kendilerini Türkçeye bağlı falan sayıyorlar. Oysa Nazım Hikmet Türkçede kafiye olmadan da ahenk sağlanabileceğini savunan bir şairdi. Maalesef birçok edebiyatçımız siyasi ve edebi konjonktürde birçok falsoya sahip. Biçimsel kaygılarını atamamaları da cabası.

halilesen

@cilginsakaoglu Katılıyorum, bazen söylediklerim farklı aksedebilse de şiir gibi üst bir uğraşın karşılığı çok farklıdır, lakin bu da çok başka bir şeydir ve çok daha büyük bir tartışma konusudur. Son dediğiniz Türkçeyi doğru kullanma ve kafiye özleşmesine ben pek rastlamadım. Dahası zannımca gençliğimde fazla saldırgandım. (2 sene önce)

cilginsakaoglu

Necip fazıl söylüyor kafiye ile ilgili cümleyi, vezinsiz vesaire diyor. O yüzden öyle yazmıştım

Aselin

Her iki şairinde sevdiğim şiirleri var. Tarzları farklı. Bir şairin başka bir şaire şiiri bir metelik etmez diyerek aşağılamasını bir sanatçıya yakıştıramıyorum. Nazım hikmetin kuvayımilliye destanı kitabında yer alan şiirlerin halkta uyandırdığı hisleri her şair uyandıramaz.

ksmylmz53

Necip Fazıl ve Nazım Hikmet... İkisi de bir hazine. Yaralanmak lazım. Şahsiyetim Necip Fazıl'a yakın olsa da şiirimin rengi yok.

Nur

Necip Fazıl'ın, Nazım Hikmet hakkındaki yorumunu şaşkınlık içerisinde okudum. Bugüne kadar görmemiştim, vara bugün de görmeyeydim. Aslında yorum da yapmamış. Düpedüz eleştirmiş, bir de değer biçmiş. " bir metelik etmez" öyle mi? İkisi de düşünce adamı, hem sanatsal anlamda hem de ideolojik açıdan. Benden olmayanı gömerim anlayışı hoş olmamış. Ayrıca, ben onu geçtim edaları, demek ki bir kıyas içerisindeydi. Tarzını, şiirlerini beğenmiyor olabilir ancak bir insan hakkıda ki bir şekilde topluma mal olmuş bir kişiden bahsediyoruz. Böyle ulu orta eleştiri hoş olmamış.
Her neyse, görmeseydim iyiymiş.