Şiir Nedir?

 1 mesaj
 1025
Cevapla
Kullanıcı avatarı
#1 ·
Mesajlar: 6
Kayıt: 13 Haz 2021, 23.05
Ad Soyad: Peyami Safa
Cinsiyet: Bay
Konum: İstanbul
Profil: Doğrulandı
Beğenildi : 5
On dört yaşında bir çocuk apandisit ameliyatı yapmak istediğini söylerse gülüp geçersiniz; ısrar ederse kendisine doktorluk tahsili yapmadan bu işte nasıl muvaffak olunabileceğini sorarsınız. Fakat on dört yaşında bir çocuk şiir yazmak istediğini söylerse tabii bulursunuz; ekseriya onu teşvik edersiniz ve yazdığını da beğenirsiniz.

Çünkü biz de o çocuk gibi edebiyatın doktorluk kadar hususi bir etüde muhtaç olduğunu bilmiyoruz; annesinin karnında her şairin edebiyata namzet ve şiirin ehliyetnamesine sahip olduğuna inanıyoruz. Küçük yaşlarda şiir tecrübeleri yaptıklarını bildiğimiz büyük edebiyat adamlarının hususi hayatları da, şiirin kafi şartını çocuğun doğarken getirdiği istidat da bunların kanaatlerine ayrıca kuvvet veriyor.

Mektepteyken ben de şiir tecrübeleri yapan ve bunda muvaffak olduğuna inanan budala masumlardan biriydim. Adım “şair” çıkmıştı ve hocalarımın tekzip etmediği bu sıfatı rahatça benimsiyordum.

Muallim Naci’nin babama “anadan doğma şair” in Acemce sıfatını vermiş olması benim de aynı mesut irsiyet hamulesiyle dünyaya geldiğime hem muallimleri, hem talebeyi, hem de işin kötüsü beni kandırmıştı.

Şair olmadığımı anlamam için, daha sonraları şiirle daha ciddi meşgul olmam lazım geldi. Fakat yalnız kendimin değil, şair olduklarına hala inanılan birçoklarının da şiirin hususi dünyasına yabancı olduklarını gördüm.

Şiirin doktorluk kadar bir ihtisas haysiyeti olduğunu kabul etmeyenlere, şiirin doktorluktan çok daha güç bir iş olduğunu anlatmak güçtür. Zamanımızın şair bolluğu ve şiir azlığı bu zorluktan ileri geliyor. Bütün elde edilmek şansı bir doğuş kabiliyetine irca edilen şiir üstünde herkesin bir hak iddia etmemesine şaşılabilir: Çünkü doğuşta kim şair değildir? Şiddetli bedbin hassasiyetinin ilk canlı ifadesini çığlıklar ve göz yaşları ile vermemiş hangi çocuk vardır? Eğer şiir, doğarken kopardığımız bu çığlıkların büyüdükten sonra manzum ifadesi demekse kafiye bulabilen herkes şairdir. Halk şiiri güzel iptidailiği içinde bunu çok kereler ispat etmemiş midir? Aynı iptidailiğin güzelliği kadar, kolaylığı ve basitliği de hala şairlerimizi folklor nevinden şiirler yazmaya teşvik ediyor.

Artık şunu açık konuşalım: Şiir bu değildir.

Halk şiiri dediğimiz şey, bizi insan ruhunun ilk kaynakları üstünde aydınlattığı için, bir çocuğun masum sözleri ve terennümleri gibi sevimli enteresan olabilir. Bu iptidailiği suni olarak tekrarlamak, artık masumiyetinden ve sevimliliğinden de eser bırakmaz. Bir çocuk ağzında hoşumuza giden basık, pepeme, eksik ve tuhaf konuşmanın bir hatip ağzında ne çirkin olabileceğini tasavvur ediniz. Çocuğun bu konuşuşu, zekanın şefkatinde insan dilinin ilk uyanışını bize göstermek ve bu iptidailikten kaçıp kurtulmamıza yaramak itibariyle de ayrıca faydalıdır. Hatta sevimliliği de belki bu faydasından ileri geliyor. Bizse kaçmaya mecbur olduğumuz bu geriliğe doğru koşuyoruz.

Halkın dilinde şiirin tekemmül etmiş lirik ifadesi topraktan fışkıran ağacın gölgesi gibi ancak tabiat dekoru ve hamlesinin ilk tazeliği içinde güzeldir. Bu kütükten bir mobilya yapmak icap ettiği zaman bütün bir endüstri hüneri, bir dekor sanatı, bütün bir ileri cemiyet zevki işin içine girer. Üstünde insan zekası bin türlü aletiyle beraber çalışacaktır: Baltadan ince testereye ve boyadan cilaya kadar vasıtalarla o ağaç parçasını tabiattan insana mal edeceğiz.

Kaba marangozluk zanaatı için böyle olan şey, şiir için hudutsuz bir nüans alemi içinde namütenahi bir tekemmül imkanıyla darbedilerek daha ziyade böyledir.

Bunu bilmeyen çocuklar şiire kolayca sahip çıkıyorlar, bir de bizden teşvik görüyorlar. Apandisit ameliyatı yapmak için ellerine neşter verseydik insanlara zararları bundan büyük olmazdı.

P. Safa, “Şiir Nedir?”, Yedigün, C. 7, Nu: 171, 17 Haziran 1936, s. 7.
Forumda başlıklara cevap yazabilmek için kayıtlı ve giriş yapmış olmalısınız.
Cevapla
Paylaş:

  • Benzer Konular

Beldemize daha yakın olmak ve daha gelişmiş bir tecrübe için uygulamamızı kurun; herhangi bir uygulamadan çok daha hafif ve güvenli. Şimdi değilYükle