https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/01.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/02.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/03.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/04.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/05.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/06.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/07.jpg https://webdosya.diyanet.gov.tr/Safahat//Files/Images/Big/08.jpg https://webdosya.diyanet.gov....

“Be-merdî ki mülk-i serâser zemîn Niyerzed ki hûnî çeked ber zemîn.” Sa’dî Gürz-i girân-ı zulmünü ey kanlı nâsiye; Eyvân-ı zer-cidârına as ziynetin diye! Al kanlı bir kefenle donat hayme-gâhını, Canlarla yak meşâil-i mâtem-penâhını! Makberlerin hufeyre-i muzlim-dehanları , Dendân-ı gayz u kahra şebîh üstühanları Yâd eylesin mezâlimini tâ ebed senin. Ey cebhesi kitâbesi bin kanlı medfenin! Ey bir hayâle tuhfe kılan bin hakîkati, Ey âhenîn eliyle kazıp kabr-i milleti, Nûr-i hayât ufuklarını herc ü merc eden! Leylin şedîd zulmetini rûha meze eden!...

Cihan altüst olurken, seyre baktın, öyle durdun da, Bugün bir serserî, bir derbedersin kendi yurdunda! Hayat elbette hakkın, lâkin ettir haykırıp ihkâk; Sağırdır kubbeler, bir ses duyar: Da’vâ-yı istihkâk. Bu milyarlarca da’vâdan ki inler dağlar, enginler; Oturmuş, ağlayan âvâre bir mazlûmu kim dinler? Emeklerken, sabî tavrıyle, topraklarda sen hâlâ, Beşer doğrulmuş, etmiş, bir de baktın, cevvi istîlâ! Yanar dağlar uçurmuş, gezdirir beyninde dünyânın; Cehennemler batırmış, yüzdürür kalbinde deryânın; Eşer a’mâkı, izler keşfeder edvâr-ı hilkatte...

Kardeşim Fuad Şemsî’ye Bu eser, bir muhâvereden ibârettir ki Harb-i Umûmî içinde, ve Fâtih yangınından evvel, Hocazâde’nin Sarıgüzel’deki evinde geçer. Eşhâs-ı muhâvere şunlardır: HOCAZÂDE : Merhum Hoca Tâhir Efendi’nin oğlu. KÖSE İMAM : Merhum Hoca Tâhir Efendi’nin şâkirdlerinden . ÂSIM : Köse İmam’ın oğlu. EMİN : Hocazâde’nin oğlu. – Vay hocam! Vay gözümün nûru efendim, buyurun! Hangi rüzgârdır atan sizleri?.. Lütfen oturun. Mütehassirdik efendim, ne inâyet! Ne kerem! Öpmedik affediniz... – Çok yaşa... Lâkin... Veremem. – Bütün İstanbul’un a...

“İçimizdeki beyinsizlerin işledikleri yüzünden, bizi helâk eder misin, Allah’ım...” (Kur’an, A’râf, 155) Yâ Râb, bu uğursuz gecenin yok mu sabâhı? Mahşerde mi bîçârelerin, yoksa felâhı! Nûr istiyoruz... Sen bize yangın veriyorsun! “Yandık!” diyoruz... Boğmaya kan gönderiyorsun! Esmezse eğer bir ezelî nefha, yakında, Yâ Rab, o cehennemle bu tûfan arasında, Toprak kesilip, kum kesilip Âlem-i İslâm; Hep fışkıracak yerlerin altındaki esnâm ! Bîzâr edecek, korkuyorum, Cedd-i Hüseyn’i, En sonra, salîb ormanı görmek Haremeyn’i!.. Bin üç yüz otuz beş s...

“Ey müslümanlar, Allah’tan nasıl korkmak lâzımsa öylece korkunuz...” (Kur’an, Âl-i İmrân, 102) Ne irfandır veren ahlâka yükseklik, ne vicdandır; Fazîlet hissi insanlarda Allah korkusundandır. Yüreklerden çekilmiş farz edilsin havfı Yezdân’ın... Ne irfânın kalır te’sîri kat’iyyen, ne vicdânın. Hayat artık behîmîdir ... Hayır ondan da alçaktır; Ya hayvan bağlıdır fıtratla, insan hürr-i mutlaktır . Behâim çıkmaz amma hilkatin sâbit hudûdundan, Beşer hâlâ habersiz böyle bir kaydın vücûdundan! Meğer kalbinde Mevlâ’dan tehâşî hissi yer tutsun... O ye...

“Siz iyiliği emreyler, kötülükten nehyeder, Allah’a inanır olduğunuzdan, insanların hayrı için meydana çıkarılmış en hayırlı bir milletsiniz...” (Kur’an, Âl-i İmrân, 110) Bir zamanlar biz de millet, hem nasıl milletmişiz: Gelmişiz dünyâya milliyyet nedir öğretmişiz! Kapkaranlıkken bütün âfâkı insâniyyetin, Nûr olup fışkırmışız tâ sînesinden zulmetin; Yarmışız edvâr-ı fetretten kalan yeldâları; Fikr-i ferdâ doğmadan yağdırmışız ferdâları! Öyle ferdâlar ki: Kaldırmış serâpâ âlemi; Dîdeler bir câvidânî fecrin olmuş mahremi. Yirmi beş yıl, yirmi be...

“Bir kerre de azmettin mi, artık Allah’a dayan...” (Kur’an, Âl-i İmrân, 159) – “Allâh’a dayanmak mı? Asırlarca dayandık! Düştükse bu hüsrâna, onun nârına yandık! Yetmez mi çocukluktaki efsâneye hürmet? Hâlâ mı reşîd olmadı, hâlâ mı bu ümmet? Dersen ki: Ufuklarda bir aydınlık uyansın; Mâzîye ateş vermeli, baştan başa yansın! Şaşkınlık olur köhne telâkkileri ihyâ; Şeydâ-yı terâkkî, koşuyor baksana dünyâ. Elverdi masal dinlediğim bunca zamandır; Ben kanmıyorum, git de sen aptalları kandır!” – Allah’a değil, taptığın evhâma dayandın; Yandınsa eğer,...

“O mü’minlere ind’allah ecr-i azîm var ki: Birtakım kimseler kendilerine “Düşmanlarınız sizin için kuvvetlerini topladılar; onlardan korkmalısınız” dedikleri zaman, bu haber îmanlarını artırır da: “Allah’ın nusreti bize kâfidir; O ne güzel muhâfızdır!” derler.” (Kur’an, Âl-i İmrân, 173) Şehâmet dîni, gayret dîni, ancak Müslümanlıktır; Hakîkî Müslümanlık en büyük bir kahramanlıktır. Cebânet , meskenet, dünyâda, sığmaz rûh-i İslâm’a... Kitâbullâh’ı işhâd eyledim -gördün ya- da’vâma. Görürsün, hissedersin varsa vicdânınla îmânın: Ne müdhiş bir ham...

“Yâ Muhammed, de ki: “Ey mülkün sâhibi olan Allah’ım, Sen mülkü dilediğine verirsin; Sen mülkü dilediğinin elinden alırsın; Sen dilediğini azîz edersin; Sen dilediğini zelîl edersin; hayır yalnız Senin elindedir; Sen, hiç şüphe yok ki, her şeye kâdirsin.” (Kur’ân, Âl-i İmrân, 26) İlâhî, emrinin âvâre bir mahkûmudur âlem; Meşiyyet sende, her şey sende... Hiçbir şey değil âdem! Fakat, hâlâ vücûd isbât eder, kendince, hey sersem! Bugün, üç beş karış toprakta varlıktan vururken dem; Yarın, toprak kesilmiş varlığından fışkırır mâtem! İlâhî, “Mâlike’...

“Onlara: “Yeryüzünde fesat çıkarmayın!” denildiği zaman, “Biz ıslahtan başka bir şey yapmıyoruz!” derler. Gözünü aç, iyi bil ki: Onlar yok mu, işte asıl müfsit onlardır. Lâkin farkında değiller.” (Kur’an, Bakara, 11-12) Bir yığın kundakçıdan yangın görenler milleti, Şimdi inmiş zanneder mutlak şu müdhiş âyeti! Ey vatansız derbederler, ey denî kundakçılar! Milletin, az çok, duran bir dîni, bir nâmûsu var. Şimdi nevbet onların... Yansın da onlar, öyle mi? Târumâr olsun bütün bir Müslümanlık âlemi... Ey, hayâ nâmında bir hissin vücûdundan bile, Pe...

“Birbirinize de girmeyin ki, ma’neviyâtınız sarsılmasın, devletiniz gitmesin...” (Kur’an, Enfâl, 46) HÂLÂ MI BOĞUŞMAK? Sen! Ben! desin efrâd, aradan vahdeti kaldır; Milletler için işte kıyâmet o zamandır. Mâzîlere in; mahşer-i edvârı bütün gez: Kânûn-i İlâhî, göreceksin ki, değişmez. Târîh, o bizim eştiğimiz kanlı harâbe, Saklar sayısız lâhd ile milyonla kitâbe. Taşlar ki biner parçadır üstünde zemînin, Ma’nâ-yı perîşânı birer nakş-ı cebînin! Eczâsını birleştirebildinse elinle, Gel, şimdi o elfâz-ı perâkendeyi dinle: “Her hufre bir ümmet, şu ya...

“Dalâle düşmüşlerden başka kim, Tanrı’sının rahmetinden ümîdini keser?” (Kur’an, Hicr, 56) Lâkin, hani bir nefhası yok sende ümîdin! “Ölmüş” mü dedin? Âh onu öldürmeli miydin? Hakkın ezelî fecri boğulmazdı, a zâlim, Ferdâların artık göreceksin ki ne muzlim! Onsuz yürürüm dersen, emîn ol ki yürünmez; Yıllarca bakınsan, bir ufak lem’a görünmez. Beyninde uğuldar durur emvâcı leyâlin; Girdâba vurur alnını koştukça hayâlin! Hüsran sarar âfâkını, yırtıp geçemezsin. Arkanda mı, karşında mı sâhil, seçemezsin. Ey, yolda kalan, yolcusu yeldâ-yı hayâtın! ...

“Kimin bu dünyâda gözü kapalı ise âhirette de kapalıdır, hattâ oradaki şaşkınlığı daha ziyâdedir.” (Kur’an, İsrâ, 72) Nihâyet neyse idrâk ettiğin şey ömr-i fânîden; Onun bir aynıdır mutlak nasîbin ömr-i sânîden. Hatâdır âhiretten beklemek dünyâda her hayrı: Öbür dünyâ bu dünyâdan değil, hem hiç değil, ayrı. Sen ey sersem ki “Üç günlük hayâtın hükmü yok...” der de, Sanırsın umduğun âmâdedir ferdâ-yı mahşerde; Ne ekmiştin ki mahsûl istiyorsun bir de ferdâdan? Senin meşrû’ olan hakkın: Bugün hüsran, yarın hüsran! Eğer maksûdu ancak âhiret olsaydı ...

“İşte sana, onların kendi yolsuzlukları yüzünden ıpıssız kalan yurtları!..” (Kur’an, Neml, 52) Geçenler varsa İslâm’ın şu çiğnenmiş diyârından; Şu yüz binlerce yurdun kanlı, zâirsiz mezârından; Yürekler parçalar bir nevha dinler reh-güzârından. Bu mâtem, kim bilir, kaç münkesir kalbin gubârından Hurûş etmekte, son ümmîdinin son inkisârından? Evet, son inkisârından ki yoktur cebrin imkânı: Batıp gitmiş nazarlar beklemekten fecr-i nâzânı ! Nasıl, ey yolcu, bin lâ’net gelip ezmez ki vicdânı; Dudaklar, çâk çâk olmuş, içerken zehr-i hüsrânı, Uzaktan...

“Allah’ın âsâr-ı rahmetine bir baksana: Toprağı, öldükten sonra, tekrar nasıl diriltiyor? İşte o Allah, bütün ölüleri muhakkak diriltecektir, hem O, her şeye kâdirdir.” (Kur’an, Rûm, 50) Çık da bir seyret bahârın cûş-ı rengâ-rengini; Nefh-i Sûr’un dinle mevcâ-mevc olan âhengini! Bir yeşil kan, bir yeşil can yağdırıp, kudret, yere; Yemyeşil olmuş fezâ; gömgök kesilmiş dağ, dere. En kısır toprak doğurmuş, emzirir birçok nebat ; Fışkırır bir damlacık ottan tutup sıksan, hayât! Dün, kemikten külçe halindeydi her çıplak fidan; Bak: Ne sağlam kan, bu...

“Oğullarım: Gidiniz de Yûsuf’la kardeşini araştırınız, hem sakın Allah’in inâyetinden ümîdinizi kesmeyiniz; zîrâ, kâfirlerden başkası Allah’ın inâyetinden ümîdini kesmez.” (Kur’an, Yûsuf, 87) Âtîyi karanlık görerek azmi bırakmak... Alçak bir ölüm varsa, emînim, budur ancak. Dünyâda inanmam, hani görsem de gözümle: Îmânı olan kimse gebermez bu ölümle: Ey dipdiri meyyit! “İki el bir baş içindir” Davransana... Eller de senin, baş da senindir! His yok, hareket yok, acı yok... Leş mi kesildin? Hayret veriyorsun bana... Sen böyle değildin. Kurtulmaya...

“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Kur’an, Zümer, 9) Olmaz ya... Tabî’î... Biri insan, biri hayvan! Öyleyse, “cehâlet” denilen yüz karasından, Kurtulmaya azmetmeli baştan başa millet. Kâfi mi değil, yoksa bu son ders-i felâket? Son ders-i felâket neye mâl oldu? Düşünsen: Beynin eriyip yaş gibi damlardı gözünden! “Son ders-i felâket” ne demektir? Şu demektir: Gelmezse eğer kendine millet, gidecektir! Zîrâ, yeni bir sadmeye artık dayanılmaz; Zîrâ, bu sefer uyku ölümdür: Uyanılmaz! Coşkun, koca bir sel gibi, dâim beşeriyyet, Müstakbele koş...

Ramazan geldi zamanında bu yıl, hamdolsun,
O biraz belki azaltır çekilen âlâmı.
Hastalık, zelzele, yangın, karışıklık, kıtlık,
Daha binlerce felâket eziyor İslâm’ı!
“Halk, çok azdı da ondan bu belâlar...” deniyor.
Azmayan yok mu, bütün ehl-i sıyâm azgın mı?
Kimse, Yâ Rab, süfehâ onları imhâl etme;
Yoksa, bir millet-i ma’sûmeyi pâ-mâl etme.

Mehmet Akif Ersoy

7 Ramazan 1329 / 18 Ağustos 1327
(31 Ağustos 1911)

Sa’dî, o bizim Şark’ımızın rûh-i kemâli, Bir ders-i hakîkat veriyor, işte meâli: “Vaktiyle beş on kâfile sahraya dizildik; Gündüz yürüdük hep, gece bir menzile geldik. Çok geçmedi, baktım, bir adam hâsir ü hâib Koşmakta... Meğer eylemiş evlâdını gâib . Bîçâre gidip haymelerin hepsine sormuş; Bir taş bile görmüşse, hemen oğluna yormuş. Âvâre peder, nerde bulursun onu! derken... Gördüm ki ciğer-pâresinin tutmuş elinden, Lebrîz-i meserret geliyor bizlere doğru, Taşmış da gözünden akıyor şimdi sürûru! Yaklaştı şütürbâna nihayet, dedi yekten: “Evlâd...

Evlâdım Mehmed Ali’ye
yâdigâr-i vedâdımdır.

Bana sor sevgili kâri’ sana ben söyleyeyim
Ne hüviyyette şu karşında duran eş’ârım :
Bir yığın söz ki, samîmiyyeti ancak hüneri;
Ne tasannu’ bilirim, çünkü, ne san’atkârım.
Şi’r için “göz yaşı” derler, onu bilmem, yalnız,
Aczimin giryesidir bence bütün âsârım !
Ağlarım, ağlatamam; hissederim, söyleyemem;
Dili yok kalbimin, ondan ne kadar bîzârım !
Oku, şâyed sana bir hisli yürek lâzımsa;
Oku, zîrâ onu yazdım, iki söz yazdımsa.

Mehmet Akif Ersoy

Sen ey cihân-ı muvahhid ki mâh-i gufrânı,
Mücâhedeyle geçirdin Hudâ rızâsı içün;
Nasîb-i pâkini al durma hân-ı kudretten ,
Helâl olur sana Hakk’ın naîm ü lütfu bugün.
Odur tevakku’umuz bâr-gâh-i Mevlâ’dan:
Ki Iyd-i Fıtr’ı saîd eylesin cihâna bütün;
Semâdan arza nigâh eyledikçe aynı hilâl,
Umûm âlem-i İslâm’ı mübtehic görsün.

Mehmet Akif Ersoy

29 Ramazan 1327 / 1 Teşrînievvel 1325
(14 Ekim 1909)

Âfâk bütün hande , cihan başka cihandır; Bayram ne kadar hoş, ne şetâretli zamandır! Bayramda güler çehre-i ma’sûm-i sabâvet , Ümmîd çocuk sûret-i sâfında iyandır. Her cebhede bir nûr-i mücerred lemeânda ; Her dîdede bir rûh demâdem cevelândır. Alâm-ı hayâtın iki kat büktüğü ecsâd Feyzindeki te’sir ile âsûde revandır . Ferdâ-yı sükûn-perveridir sâl-i cidâlin, Nevmîd düşen kalbe ümîd-âver-i candır. Heycâ-yı maîşetteki feryâd-ı mehîbin Dünyâda biraz dindiği an varsa bu andır. Subhunda bahârın şu sabâhat bulunur mu? Bak çehre-i gabrâya : Nasıl şen...

Binbaşı Ömer Lûtfi Bey kardeşimize “Biraz da kahveye çıksak...” demişti arkadaşım. O doğru söylemiş amma, ben eğri anlamışım: Mahalle kahvesi nerden de geçti zihnimden? Bakılsa geçmemeliymiş... Bilir miyim onu ben? Mahalle kahvesi... Berlin... Münâsebet mi dedin? Fakat ricâ ederim, dinleyin, inâyet edin: Fakîriniz en açık bir söz olsa, mecbûrum, Kafamda bulduğum eşyâyı aktarır dururum. Onun bir örneği geçmişse âkıbet elime, Derim ki: “Ha! Bu demekmiş o duyduğum kelime.” Otel denildi mi bilfarz, o mu’teber kâmûs Ne söylüyor bakarım bir: Evet, l...

Ey bâd-ı sabâ, uğrayacaksın ya şimâle? Bilmem, bir işim var; sana etsem mi havâle? Vaktâ ki sekiz yüz mili bir nefhada geçtin; Vaktâ ki bizim yerleri rü’yâ gibi seçtin; Dikkatle bakın: Marmara’nın göğsüne yatmış, Sırtındaki örtüyse bütün zümrüde batmış, Bir, Heybeli, derler -bileceksin- ada vardır, Etrâfı da az çok ona benzer adalardır... Gördün ya? Evet. Şimdi bu sâhilde biraz dur; Herkes gibi Abbas Paşa’nın köşküne başvur! Sen yolcu adamsın, bakan olmaz ki kusûra... Arz ettirerek ismini, çıktın mı huzûra, Hilvanlıların hepsinin ihlâsını, ilki...