Black Mirror 6. Sezon 1. Bölüm İncelemesi: Joan İğrenç Biri

Bu yazıda Netflix‘in dört senenin ardından geri dönen Black Mirror dizisinin Joan Is Awful veya Joan İğrenç Biri isimli 6. sezon 4. bölümü incelemesi ile karşınızdayım. Her ne kadar dikkatle detaylardan bahsetmeyecek olsam da hikayesi üzerinden gideceğim için spoiler içerebilir.

[S6B1] Joan İğrenç Biri

Olağan bir hayatı olan Joan Tait, nişanlısıyla bir akşam Netflix gibi bir dijital platform olan Streamberry’de izleyecek bir şeyler ararlarken Selma Hayek’in başrolünde oynadığı Joan İğrenç Biri isimli bir dizi görürler. Dahası afişinde dahi fark edilen bir tuhaflık vardır ki hem isim hem de Selma Hayek’in görünüşü Joan’a benzemektedirler. Merakla açtıklarında görülür ki bizim bölümün başından itibaren gördüğümüz üzere Joan’ı hayatını almış dizi yapmışlardır; daha kötüsü ise detayları değiştirerek onu daha kaba biri olarak gösterirler.

İşin daha da tuhaf yanı gerçekte olanlar en fazla birkaç saat sonra aynen dizide geçiyor olmasıdır. Öyle ki Selma Hayek’in bizim Joan’ı oynadığı dizide de onun hayatı aynı platformda onu Cate Blanchett’in canlandırdığı bir dizi olarak çekilmekte ve o da aynı yaşadıklarının detayları değiştirilerek, fakat aynı şeyleri tasvir yayımlanmaktadır. Yani bizim Joan’ın nişanlısıyla diziyi izlerken onun hakkında terapistine söyledikleri ve eski sevgilisiyle görüşmelerini öğrendiğinde onu terk edişi dizideki dizide de devam etmektedir.

Elbette Joan İğrenç Biri’ni herkes seyretmiş, sonrasında ona herkes büyük bir tepki ile yaklaşmaktadır; hal bu iken yöneticileri suçu yokken gizliliği ihlal ettiği bahanesiyle onu kovar. Her şeyin üzerine avukatıyla dava açabilmek için görüşür. Lakin Streamberry’yi kullanmak için kabul ettiği “Hüküm ve Şartlar”da bunu yapabilecekleri bizzat her ince detayına kadar yazdığından kanunen her hakkını devretmiştir. Dahası öğreniyoruz ki bu dizi tümüyle bilgisayar tarafından yapılmaktadır; kuantum bilgisayarıyla yapay zeka tüm sahneleri kendisi üretmektedir. Selma Hayek ise dijital yüzünü kullanmaları için lisanslamış.

Burada bence en dikkat edilmesi gereken nokta, her an yanımızda olan, bizi duyan, izleyen ve not alarak bizim portremizi çizebilecek kadar bize hakim olan telefonlarımızda okumadan kabul ettiğimiz şartlarla verilerimizi ne denkli işlerde kullanabileceklerine bir misaldir. Açıkçası yapay zekayı, hele ki kuantum bilgisayarı gücüne sahip ileri bir yapay zekanın bu bölümdeki gibi bir şeyi yapamayacağını hiçbirimiz düşünmüyoruzdur.

Bazıları nişanlısı onu terk ederken telefonu yanında değildi ama yine de dizide o sahne de vardı, mantık hatası var diyor, lakin mevzubahis uygulama sadece onun telefonunda yok. Nişanlısının telefonunda da var demek ki. Sonuçta ondan da veri alınıp hepsi tek merkezde toplanıyor. Lakin benim anlayamadığım nokta neden bunu öğrenince telefonundan kurtulmuyor ve çevresini buna zorlamıyor?

Joan gerçek Selma Hayek’in dijijal yüzüyle ona yaptırılanlara itiraz etmesi ve bundan vazgeçmesini sağlamak için, benim saydığıma göre dört tane, hamburger yiyip müshil ilacı içer ve ponpon kız elbiselerini giyerek düğün yapılan bir kiliseye girerek herkesin ortasında s*çar. Elbette dikkatini geçer. Dahası bunun üzerine Selma Hayek bile imzaladığı sözleşme karşısında çaresiz kalır. Hesap sormak için Joan’ın evine geldiğinde ise vaziyeti anlayıp birlikte bu bilgisayarı yok etmek planı yaparlar.

Selma Hayek tabii ki ön kapıdan girebilen biridir ve gizlice Joan’ı da içeri alıp en üst kata o an röportaj yapan CEO’yu gözlerler. Dahası anlatır: Bu kuantum bilgisayarı sahip olduğu verilerle herkes için sonsuz sayıda ve aynı anda her kişiye mahsus içerikler oluşturabilmektedirler. Bu arada gösterilenler arasında Türkçe bir isim de vardı; fark ettiniz mi?

Bu bölümü bir Black Mirror yapan an Joan ve Selma’nın bilgisayarın olduğu odaya girdiklerinde oradaki görevli çocuktan bunun da aslında bir dizi olduğunu ve kendisinin kaynak Joan’ın adaptasyonun çekildiği bir dizide Annie Murphy’nin lisanslı yüzüne sahip bilgisayar tarafından yapılmış biri olduğunu öğrendiğinde yaşanılan şoktur bence. Onu yok edince kendisi ve dizideki dizideki dizide Joan ve sayısı belli olamayan üst üste inşa edilen tüm kurgusal evrenleri yok edecek ve onun gibi şuurlu veya şuurlu olduğunu düşünen dijital varlıklar ve kendisi de yok olacaktır. Lakin neticede o da kaynak Joan’ın yaptıklarına yansıtan bir adaptasyon; karar ona ait değil.

Bölüm hakkında genel düşünceler

Genel olarak bakıldığında konusu güzel, fakat sanki tüm bölüm sadece hikaye üzerinden gittiği ve bölümün sığ olduğu gibi diğer eleştirilere katıldığımı söylemek isterim. Sadece evvelki bölümlere atıfta bulunmakla falan çözülebilecek bir şey değil bu. Mesela algoritmadan kurtulmak için ondan uzak kalmak varken dikkat çekmek için kutsal sayılan bir mekana dışkılamak gerçek bir insanın aklına ilk gelecek veya gelmeyecek şey değil. Tabii aynı zamanda bazı eleştirilerin de sığ olduğunu gördüm ve bölüm mantığıyla düşününce bölüme haksızlık de edilmemeli. Kısaca biraz sığ ve biraz kolaya kaçılmış olsa da eğlenceli bir bölüm olduğunu düşünüyorum.

İncelemeler için tekrardan seyrettiğimden tüm sezona vakıfım; dahası Black Mirror 6. sezon deyince aklıma bu bölüm, yani Joan İğrenç Biri ilk ikide geliyor. İşte vaziyet bu kadar vahim. Evet, diziyi bize aşık ettiren o sertliği pek yok ama teknolojinin ve art niyetlerin neleri ne kadar kolay bir şekilde gerçekleştirip hayatlarımı mahvedebileceğini gözler önüne seriyor. Benim puanım:

Peki siz ne düşünüyorsunuz? Black Mirror‘un 6. sezon ile geri dönmesi ve bizleri bu bölümle karşılaması sizi nasıl hissettirdi? Siz bu bölümü nasıl buldunuz? Seyretmediyseniz yazdıklarım izleyip izlememe kararınıza etki etti mi? Bölüm üzerine aşağıda tartışalım.

Daha fazlası için sitemize ve yine kültür sanat, fikir ve edebiyat ile alakalı paylaşım ve tartışmaların yapıldığı forumumuza mutlaka göz atın.